Shor Chai or Sheer Chai?
A local food and tradition from the province of Badakhshan in northern Afghanistan. It is still said that a Badakhshani can live without anything, but not without Shor Chai…
This short and simple documentary takes place in two locations: in the Darwaz district in northern Afghanistan bordering Tajikistan and in Kabul, where two families from Badakhshan take us on a storytelling journey, exploring the history, ingredients and geographical context behind this important local tradition…
شورچای یا شیر چای – یکی از غذاهای محلی ولایت بدخشان…
این ویدیو ترکیبی از دو ویدیو است که یکی آن از درواز و دیگر آن از کابل است….
از درواز: در این ویدیو حمیدالله یک تن از بدخشانی‌های که از درواز ولایت بدخشان است، طرز تهیه شورچای یا شیرچای را به صورت عملی در درواز یکی از دورترین نقاط افغانستان در مرز تاجکستان نشان می‌دهد. درواز یکی از نقاط دورافتاده افغانستان است که در بسیاری از محلات آن امکان رفتن موتر عملی نیست. در موسم زمستان بسیاری از سرک‌های موجود نیز مسدود می‌گردد. در درواز به شورچای بیشتر شیرچای می‌گویند چون در آن بیشتر از شیر استفاده می‌شود تا از چای جوشانده. به باور دروازیان از چای خشک به خاطر استفاده نمی‌کنند چون به نظر آنها خوب به نظر نمی‌رسد و به طبیعت شان هم برابر نیست.
از کابل: در این ویدیو محراب الدین یک تن از بدخشانی‌های مقیم در کابل است درباره شورچای و طرز تهیه آن معلومات ارایه می‌دارد. بدخشانیها حتا در بیرون از بدخشان هم اگر باشند، از شورچای در صبحانه شان استفاده می‌کنند و بعضاً برای مهمانان شان نیز آن را تهیه می‌دارند چنانچه در این ویدیو نیز مشاهده می‌شود.
شورچای یا شیرچای یکی از غذاهای محلی ولایت بدخشان در شمال‌شرق کشور است. پیشینه تاریخی آن خیلی روشن نیست، ولی سالیان متمادی است که از شورچای همیشه به عنوان صبحانه و بعضاً به عنوان غذای عمده در بدخشان استفاده می‌شود. شورچای در بین بدخشانیها حتی بیرون از مرز بدخشان در داخل و حتا در خارج از کشور نیز استفاده می‌شود.
ترکیب یا recipe شورچای خیلی ساده و بسیط است که متشکل از آب، شیر تازه حیوانات اهلی مانند گاو، بز و گوسفند، چای جوشانده شده که معمولن سیاه است و نمک می‌باشد. ترتیب آن قسمی است که اول چای خوب جوشانده شده بعدن شیر در آن جوشانده می‌شود و نمک به آن اضافه می‌گردد. در شورچای نمک به عوض شکر استفاده می‌شود و به همین علت آن را شورچای می‌گویند. بعضاً در شورچای از چهارمغز کوبیده در هاون (mortar and pestles) نیز استفاده می‌شود که بعضی‌ها آنرا به نام چهارمغزچای نیز یاد می‌کنند. کسانی‌که وضعیت اقتصادی شان نسبتاً بهتر است به شورچای قیماق یا خامه را نیز اضافه و صرف می‌کنند.
شورچای در یک ظرف مخصوص مسی به نام چای‌جوش که از فلز مس ساخته شده تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد. یکی از خوبی‌های چای‌جوش مسی این است که ظرفیت و گنجایش بیشتر را دارا بوده و در ضمن بسیار قوی و محکم و دارای مقاومت بیشتر است.
شورچای به صورت اغلب در یک ظرف چینی مخصوص و با نان خشک گندم صرف می‌گردد. در ولایت بدخشان کلچه بدخشانی و کلچه ورقی خیلی مشهور است که این‌ها هردو نیز نمکی بوده و با شورچای یک‌جا صرف می‌شود. هرچند شورچای غذای صبحانه مردم بدخشان است، ولی در مراسم ازدواج‌ها و نامزدی‌ها نیز برای مهمانان تهیه و صرف می‌شود.
یکی از علل عمده استفاده شورچای در بدخشان، فقر و مشکلات اقتصادی مردم است چون مواد آن خیلی نازل و از پیداوار داخلی محل است. اما این غذا از نظر صحی خوب نیست چون مقدار نمک استفاده شده در آن خیلی زیاد است و در ضمن در بین خانواده‌هایی که بیشتر فقیر هستند مقدار آب در آن به مقادیر بیشتر استفاده می‌شود که کیفیت شورچای را خیلی پایین می‌آورد.
هرچند شورچای یک غذای نازل است، اما امروز استفاده آن بیشترینه به یک عرف تبدیل شده است. گفته شده که بدخشانیها بدون هر چیز می‌توانند زنده‌گی کنند ولی نه بدون شورچای.
